فسخ قرارداد کار ( ماده ۲۷ قرارداد کار ) چیست؟
قانون فسخ قرارداد کار به شرایطی میپردازد که در آن کارفرما میتواند یک کارگر را به دلیل تخلفات انضباطی یا کوتاهی در انجام وظایف از کار اخراج کند. در این مقاله، به زبان ساده توضیح میدهیم که فسخ قرارداد کار چیست، چگونه اعمال میشود و حقوق کارفرما و کارگر در این شرایط چیست.
تعریف فسخ قرارداد کار
فسخ قرارداد کار به کارفرمایان این امکان را میدهد که در صورت عدم رعایت وظایف شغلی یا قوانین انضباطی توسط کارگر، پیش از اتمام قرارداد، او را اخراج کنند. به عبارتی، اگر کارگری بهطور مداوم یا در مواردی خاص وظایف خود را طبق توافق انجام ندهد، کارفرما میتواند با استناد به قوانین فسخ قرارداد کار، قرارداد او را به پایان برساند.
مثال ساده
فرض کنید علی در یک کارگاه مشغول به کار است. در ماه اخیر، عملکرد او به شدت کاهش یافته و با وجود تذکرهای شفاهی دوستانه از سوی کارفرما، او همچنان در انجام وظایف خود کوتاهی میکند. کارفرمای محمد پس از تحقیق متوجه میشود که طبق قانون فسخ قرارداد کار، میتواند برای اخراج محمد اقدام کند.
مواردی که شامل فسخ قرارداد کار میشود:
- رعایت نکردن قوانین انضباطی کارگاه: اگر کارگر به طور کلی یا جزئی از قوانین انضباطی کارگاه پیروی نکند، کارفرما میتواند به فسخ قرارداد کار استناد کند.
- کوتاهی مداوم در انجام وظایف: هرگونه کوتاهی در انجام وظایف شغلی که بهطور مداوم تکرار شود، میتواند دلیلی برای فسخ قرارداد کار باشد.
نحوه اجرای فسخ قرارداد کار
کارفرما برای استفاده از قانون فسخ قرارداد کار باید ابتدا تخلفات کارگر را مستند کرده و پس از ارائه تذکرات لازم، در صورت عدم بهبود، اقدام به اخراج کند. این فرآیند باید مطابق با مقررات و قوانین اداره کار باشد تا حقوق هر دو طرف رعایت شود.
مراحل اجرای فسخ قرارداد کار
برای اجرای قانون فسخ قرارداد کار توسط کارفرما، سه مرحله اصلی وجود دارد که به کارفرما امکان میدهد تا با رعایت قوانین و حقوق کارگر، اقدام به فسخ قرارداد کند. این مراحل عبارتند از:
۱.تذکر کتبی: در مرحله اول، کارفرما پس از تذکر شفاهی اولیه، باید به صورت رسمی و کتبی به کارگر اخطار دهد. در این تذکر کتبی، کارفرما باید به کارگر یادآوری کند که رفتار یا عملکرد او مطابق با قوانین و آییننامه انضباطی کارگاه نیست. همچنین باید به او گوشزد کند که در صورت ادامه کوتاهی در انجام وظایف، قرارداد به طور جدی مورد بازنگری قرار گرفته و ممکن است فسخ شود. اگر کارگر پس از دریافت این تذکر کتبی عملکرد خود را اصلاح کند، مسئله حل میشود؛ اما اگر تغییری ایجاد نشود، کارفرما میتواند به مرحله بعدی برود.
۲.نظر مثبت شورای اسلامی کار یا هیئت تشخیص: اگر با وجود تذکر کتبی، کارگر همچنان به کوتاهی در انجام وظایف ادامه دهد، کارفرما باید به مشورت با شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی کارگران اقدام کند. این شوراها به عنوان نهادهای حمایتی و مشورتی عمل کرده و نظر آنها میتواند به کارفرما در تصمیمگیری نهایی کمک کند. کارفرما باید با کسب نظر مثبت این نهادها، اقدام به فسخ قرارداد کار کند. اگر این نهادها کوتاهی کارگر را تأیید کنند، کارفرما میتواند به مرحله نهایی اخراج برسد.
۳.پرداخت حقوق و اخراج نهایی: در نهایت، اگر تمامی مراحل قانونی طی شود و کارفرما تصمیم به اخراج کارگر بگیرد، باید تمام حقوق و مزایای قانونی کارگر را از جمله حق سنوات پرداخت کند. این مرحله شامل پرداخت تمام معوقات مالی و تسویه حساب نهایی است. پس از پرداخت حقوق، قرارداد به صورت رسمی و قانونی فسخ میشود.
وضعیت قرارداد در طول پیگیری مراحل قانونی
در طول زمانی که کارفرما پیگیر مراحل قانونی برای فسخ قرارداد کار است، قرارداد کاری همچنان به قوت خود باقی است. این به این معناست که کارگر باید همچنان وظایف خود را انجام دهد و کارفرما نیز متعهد به پرداخت حقوق و مزایای او است تا زمانی که قرارداد به صورت قانونی فسخ شود.
تبصرههای قانون فسخ قرارداد کار
تبصره ۱:
در کارگاههایی که شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی وجود ندارد و نماینده قانونی برای کارگران تعیین نشده است، کارفرما برای اخذ رأی نهایی درباره فسخ قرارداد کار باید به هیئت تشخیص مراجعه کند. هیئت تشخیص به عنوان نهاد قانونی برای بررسی اختلافات و شکایات بین کارگر و کارفرما عمل میکند و نظر آن در این موارد تعیینکننده است.
تبصره ۲:
تمام قوانین و آییننامههای انضباطی کارگاهها باید براساس پیشنهادهای شورای عالی کار تدوین شده و به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی برسد. این تبصره تضمین میکند که مقررات انضباطی به طور قانونی و با نظارت نهادهای بالادستی تهیه و اعمال شوند، تا حقوق کارگران و کارفرمایان به درستی حفظ شود.
حقوق کارفرما و کارگر طبق قانون فسخ قرارداد کار
حقوق و اختیارات کارفرما در فرآیند فسخ قرارداد کار، بر اساس سه مرحلهای که پیشتر توضیح داده شد، تعریف شده است. این مراحل شامل تذکر کتبی، مشورت با نهادهای قانونی (مانند شورای اسلامی کار یا هیئت تشخیص)، و در نهایت پرداخت حقوق و فسخ قرارداد است.
از سوی دیگر، کارگر نیز در طول این فرآیند از حقوق خود بهرهمند میشود، بهویژه حق داشتن فرصت برای اصلاح رفتار پس از دریافت تذکر کتبی و همچنین دریافت تمام مزایای قانونی در صورت فسخ قرارداد. اجرای این مراحل تضمین میکند که هرگونه اقدام انضباطی مطابق با قوانین و مقررات مصوب صورت گیرد و از حقوق هر دو طرف محافظت شود.