تسعیر ارز چیست؟ و انواع اقلام مالی
تسعیر ارز چیست؟
یکی از مفروضات اساسی حسابداری در ایران، فرض واحد اندازهگیری است. این فرض بیان میکند که کلیه عملیاتها و گزارشگات مالی باید به واحد پولی کشور ایران انجام شود. بنابراین، لازم است تمامی اقلام ارزی به واحد پولی ایران گزارش شوند. مدیران و حسابداران از طریق عملیات تسعیر ارز میتوانند تأثیر تغییرات نرخ ارز بر واحد تجاری خود را درک کرده و در نهایت بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند.
تسعیر ارز به چه معناست؟
تسعیر ارز به معنای تبدیل واحد پولی ارزی به واحد پولی ایران برای ثبت و گزارشگری است. یکی از مهمترین نکات در عملیات تسعیر ارز، نرخ تسعیر ارز (نرخ تبدیل ارز) است، چرا که نرخ تسعیر ارز برای هر قلم مالی متفاوت است.
انواع اقلام مالی در واحدهای تجاری
اقلام مالی در واحدهای تجاری به دو دسته طبقهبندی میشوند:
۱.اقلام پولی:
اقلامی که ارزش آنها به دلیل تغییرات نرخ ارز تحت تأثیر تورم یا رکود تغییر میکند، مانند موجودی نقد، حسابهای دریافتنی و پرداختنی، اسناد دریافتنی و پرداختنی و موارد مشابه.
۲.اقلام غیرپولی:
اقلامی که ارزش آنها به دلیل تغییرات نرخ ارز تحت تأثیر تورم یا رکود تغییر نمیکند، مانند ماشینآلات، تجهیزات و موارد مشابه.
نحوه محاسبه تسعیر ارز
۱.اقلام پولی:
زمان ثبت: اگر قلم مورد ثبت و گزارش از نوع اقلام پولی باشد، در هنگام ثبت، نرخ ارز در زمان وقوع رویداد مالی مورد استفاده قرار میگیرد.
زمان گزارش: در هنگام گزارش، لازم است نرخ ارز در زمان گزارش (برای مثال ۲۹/۱۲) مورد استفاده قرار گیرد. مابهتفاوت نرخ ارز در زمان ثبت رویداد و زمان گزارشگری به عنوان سود یا زیان تسعیر ارز شناسایی میشود.
۲.اقلام غیرپولی:
زمان ثبت و گزارش: اگر حساب مورد ثبت و گزارش از نوع اقلام غیرپولی باشد، هم در هنگام ثبت و هم در هنگام گزارش، نرخ ارز در زمان وقوع رویداد مورد استفاده قرار میگیرد.
حسابداری تسعیر ارز
اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد کمتر باشد و حساب مربوطه از نوع بدهی باشد:
بدهکار
بستانکار
حساب مربوطه
سود تسعیر ارز
اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد بیشتر باشد و حساب مربوطه از نوع بدهی باشد:
بدهکار
بستانکار
زیان تسعیر ارز
حساب مربوطه
اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد کمتر باشد و حساب مربوطه از نوع دارایی باشد:
بدهکار
بستانکار
زیان تسعیر ارز
حساب مربوطه
اگر نرخ ارز در زمان گزارش نسبت به زمان رویداد بیشتر باشد و حساب مربوطه از نوع دارایی باشد:
بدهکار
بستانکار
حساب مربوطه
سود تسعیر ارز
به عنوان مثال:
فرض کنید شرکتی اقدام به دریافت وام به مبلغ ۱۰۰۰ دلار در تاریخ ۳۰/۶ و خرید تجهیزات به صورت نقدی به مبلغ ۵۰۰ دلار در تاریخ ۳۰/۷ کرده است و نرخ ارز در تاریخ ۳۰/۶ و ۳۰/۷ به ترتیب ۵۰.۰۰۰ و ۵۲.۰۰۰ ریال بوده است.
تاریخ ۱۴۰۳/۰۶/۳۰
بدهکار
بستانکار
۵۰.۰۰۰.۰۰۰ وجه نقد
۵۰.۰۰۰.۰۰۰ وام پرداختنی
تاریخ ۱۴۰۳/۰۷/۳۰
حال فرض کنید در تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۹ نرخ ارز به ۶۰.۰۰۰ ریال رسیده باشد در اینصورت:
تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۹
بدهکار
بستانکار
۱۰.۰۰۰.۰۰۰ زیان تسعیر ارز
۱۰.۰۰۰.۰۰۰ وام پرداختنی
بدهکار
بستانکار
۱۰.۰۰۰.۰۰۰ وجه نقد
۱۰.۰۰۰.۰۰۰ سود تسعیر ارز
۲- اگر حساب مورد ثبت و گزارش از نوع اقلام غیر پولی باشد، چه در هنگام ثبت و چه در هنگام گزارش نرخ ارز در زمان رویداد مورد استفاده قرار می گیرد.
جایگاه سود (زیان) تسعیر ارز در گزارشات مالی
سود (زیان) حاصل از تسعیر ارز تحت عنوان “تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی” در صورت سود و زیان جامع گزارش خواهد شد. تفاوت تسعیر ارز همان ما به تفاوتی است که به دلیل تسعیر یک ارز به واحد پولی گزارشگری مالی ایجاد میشود و تحت عنوان سود یا زیان تسعیر ارز در حسابها شناسایی میشود.
به عنوان مثال، در صورتی که تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی به مبلغ صفر باشد، این مبلغ در صورت سود و زیان جامع گزارش خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید