مالیات غیرمستقیم چیست؟ انواع مالیات غیر مستقیم

مالیات غیرمستقیم چیست؟

مالیات غیرمستقیم ، به عنوان مقابل مالیات مستقیم ، به هر نوع مالیاتی اطلاق می‌شود که در ابتدا توسط شخص حقیقی یا حقوقی پرداخت نشده است و به طور خودکار تحت عنوان هزینه به قیمت کالا یا خدمات اضافه می‌شود. برای مثال، مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر مبلغ فروش کالاها یا خدمات)، مالیات بر عوارض و عواید (مانند مالیات بر سود بانکی) و دیگر مالیات‌هایی که از طریق کالاها و خدمات پرداخت می‌شوند، به عنوان مالیات غیرمستقیم شناخته می‌شوند. این نوع مالیات، در مقیاس بزرگ از درآمد دولت تشکیل می‌دهد و برای تنظیم بازار و کنترل تورم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مالیات غیرمستقیم اغلب به عنوان روشی برای جمع‌آوری درآمد دولت و کنترل اقتصاد رواج دارد. با توجه به اینکه مالیات غیرمستقیم به صورت خودکار در قیمت کالا یا خدمات قرار می‌گیرد، بنابراین افراد ناخواسته مالیات را پرداخت می‌کنند. این باعث می‌شود که وسیله ای برای جمع‌آوری درآمد دولت بدون نیاز به هزینه‌ها و مشکلات مربوط به جمع‌آوری مالیات مستقیم فراهم شود.

دولت معمولاً با تنظیم نرخ مالیات غیرمستقیم، سعی در کنترل تورم و تعادل بازار دارد. با افزایش نرخ مالیات، قیمت کالاها و خدمات افزایش می‌یابد و در نتیجه ممکن است مصرف کاهش یابد. از طرفی، کاهش نرخ مالیات غیرمستقیم می‌تواند باعث افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش فروش کالاها و خدمات شود.

 انواع مالیات غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم به عنوان یکی از ابزارهای مهم دولت برای جمع‌آوری درآمد، به صورت غیرمستقیم بر رفتار و عملکرد افراد تأثیر می‌گذارد. در ایران، انواع مختلفی از مالیات غیرمستقیم وجود دارند که به شرح زیر هستند:

۱- مالیات بر ارزش افزوده (مالیات مصرف): این مالیات بر اساس ارزش افزوده هر محصول یا خدمت محاسبه می‌شود و در نهایت به قیمت نهایی محصول یا خدمت افزوده می‌شود. مالیات بر ارزش افزوده در سه سطح ۴، ۸ و ۲۰ درصدی در نظر گرفته شده است.

۲- مالیات بر درآمد (مالیات از دستمزد): این مالیات بر مبلغ دریافتی از کارفرما توسط کارگر محاسبه می‌شود. در ایران، نرخ مالیات بر دستمزد از ۷ تا ۳۵ درصد متغیر است و با افزایش درآمد، نرخ مالیات بر دستمزد نیز افزایش می‌یابد.

۳- مالیات بر مال (مالیات املاک و مستغلات): این نوع مالیات بر ارزش خالص مالکیت املاک و مستغلات شهری و روستایی محاسبه می‌شود. در ایران، نرخ مالیات بر مال به صورت سطحی در نظر گرفته شده و به ازای هر مترمربع از زمین یا هر مترمربع از ساختمان، مبلغی مشخص محاسبه می‌شود.

۴- مالیات بر مواد معدنی (عوارض): این مالیات بر ارزش مواد معدنی استخراج شده از معادن کشور محاسبه می‌شود. در ایران، نرخ این مالیات بر اساس نوع معدن و حجم استخراج مشخص می‌شود.

۵- مالیات بر برخی کالاهای وارداتی: برخی کالاهای وارداتی نیز در سطح گمرک، مالیات خاص خود را دارند که باید پرداخت شود.

مشمولین قوانین مالیاتی غیر مستقیم

مشمولین قوانین مالیات غیرمستقیم شامل تمام افراد و شرکت‌هایی هستند که در فعالیت‌های اقتصادی خود، مالیات از آنها دریافت می‌شود. به عبارت دیگر، هر کسی که در صورت برخورد با یک مالیات غیرمستقیم، مبلغ آن را باید پرداخت کند، مشمولین قوانین مالیاتی غیرمستقیم هستند.

برای مثال، در مورد مالیات بر ارزش افزوده، کسانی که در فعالیت‌های تجاری خود، کالا یا خدماتی ارائه می‌دهند و به عنوان پایانه، مشتریان برای خرید کالا یا خدمات از آنها مبلغی را پرداخت می‌کنند، مشمولین قوانین این مالیات هستند.

در مورد مالیات بر درآمد نیز، تمام افرادی که درآمدی دریافت می‌کنند، مشمولین این قانون مالیاتی هستند. این شامل کارکنان، مدیران و صاحبان کسب و کارهای کوچک و بزرگ است.

مالیات بر مال نیز به معنای تمام مالکان املاک و مستغلات مسکونی و تجاری در ایران اعمال می‌شود.

در نهایت، مالیات بر مواد معدنی نیز برای شرکت‌های استخراج و بهره‌برداری معادن اعمال می‌شود.